Tarihçemiz

TÜRKİYE'NİN EN ESKİ OKULU OLAN HOCAİLYAS ORTAOKULU, Bursa Vakıf Defterinde 1468 tarihli Hocailyaszade Mehmet Efendi Vakfı adina kayıtlı olup, kitabesinde okulun ismi Müdafaâ-i Milliye Hocailyaszade Vakıf Mektebi olarak geçmektedir. Tapusu Hocailyaszade Mehmet Efendi Vakfı adına Kayıtlıdır.

7 22.11.2012 21405

Okulumuzun Banisi (Kurucusu) Hoca Mehmet Çelebi Bin Hoca İlyas (Öl. Cemaziyelevvel 915/1510) tarafından 1468 yılında vakfedilmiştir. 1468 yılından beri aralıksız ( 1855 yılındaki büyük depremde kısmen yıkılmış ve yeniden yapılmıştır) aynı mekanda ismi değişmeden eğitim öğretime devam eden TÜRKİYE'NİN EN ESKİ OKULUDUR.

Ekrem Hakkı AYVERDİ'nin Osmanlı Mimarisinde Çelebi ve II.Sultan Murad Devri kitabında "Hoca İlyas II.Murad devri ricalinden" olduğu kaydedilmektedir.

Kamil KEPECİOĞLU'nun Bursa Kütüğü Kitabının 2. cildinde kurucumuz hakkında şu bilgiler verilmektedir. Hoca İlyas'ın oğludur. 1523'ten evvel ölmüştür. Hayatta iken Bursa'nın en zenginlerinden idi. Şehzade Şehinşah Çelebi ve diğer sultanlar şehriyelerini (aylıklarını) bundan alırlardı. II. Bayezid'in oğlu Şehinşah Çelebi, 1504 yılında Hoca llyas oğlu Hoca Mehmed Celebi'den 34.000 akçeyi asan bir miktarı borç olarak almıştı. Şehreküstü mahallesindeki Hoca İlyas Mektebi ve oradaki Mescidi bu zat yaptırmıştır. Muslihuddin Mustafa, İlyas ve Ömer Çelebi adında üç oğlu vardır.

Editörlüğünü Doç. Dr. Nilüfer Alkan Günay yaptığı Yavuz Sultan Selim Dönemi ve Bursa Kitabındaki makalesinde Prof.Dr. Mefail HIZLI okulu kurucusu için şunları aktarmış. " Daha şehzade (Yavuz Sultan Selim) iken 1504'te altı aylık 31.667 şehriyesini Bursa ipek mizanından almaktaydı. Trabzon valisi iken bile salyanesini (yıllık maaşı) Bursa mizanından almaktaydı.1507 senesi Haziranında bir mektupla müteferrikalarından (hizmetinde bulan kişi) Murad oğlu Mehmed ve sipahi oğlanları katibi Mehmet Çelebi'nin eline bir mektup vererek Bursa'da tüccar Hoca İlyas oğlu Hoca Mehmed Çelebi'den 40.000 akçe ödünç almış ve 20.000 akçesiyle kumaş aldırmıştır".

Bedri MERMUTLU ve Hasan Basri ÖCALAN'ın Tarihi Bursa Mezar Taşları -I Bursa Hazireleri kitabında okulumuzun banisi ile ilgili şunlar aktarılmaktadır. "Mektep Osmangazı ilçesi Şehreküstü Mahallesınde yer almakta idi. Mektep XV. yüzyılda Hoca İlyas oğlu Hoca Muhyiddin Mehmed tarafından yaptırılmıştır. Mektebin haziresinde banisi ve yakınlarının mezarlarının bulunduğu, ancak 1933 yılında bu mezarlara ait taşların Muradiye bahçesine kaldırıldığı anlaşılmaktadır. Mektep binası günümüzde Hocailyas Ortaokulu olarak hizmet vermektedir.

Okulumuzun Haziresindeki Mezartaşları:

*Hoca Muhyiddin Mehmed Çelebi bin Hoca İlyas, Mektebin banisi, Cemaziyelevvel 915/1510 (Taşı Muradiye Cami bahçesindedir)

*Ömer Çelebi bin Mehmed Çelebi, 932/1526 (Taşı Muradiye Cami bahçesindedir)

*Seydi Hacı Ahmed bin Seydi Ali, Zilkade 942/Mayıs 1536 (Taşı Muradiye Cami bahçesindedir)

*Hoca Mehmed bin Ahmed Çelebi, Muharrem 947 /Mayıs 1540 (Taşı Muradiye Cami bahçesindedir)"

Prof.Dr. Mefail HIZLI Bursa Sıbyan Mektebleri Kitabında okulumuzla ilgili olarak şunlardan bahseder: "Mektep, ilk yapıldığı zaman, günümüzdeki gibi kagir olarak inşa edilmiştir. Mektebin kurşun örtülü bir kubbesi, ayrıca kiremit örtülü bir bölümü de vardı. Mektep 1842 yılında "iskanı adimü'l-imkan" olması sebebiyle toplam 1.496 kuruş 5 paraya tamir edilmiştir. Bu tarihten tam 3 yıl sonra 1845'te 1.500 kuruşluk harcamaya yol açan diğer bir tamir görmüş ve hizmete hazır hale getirilmiştir."

Prof.Dr. Mefail HIZLI Bursa Sıbyan Mektebleri Kitabından şu bilgileri aktarır: "Mektebte görev alan muallimlere XVI. yüzyıl boyunca 3 ile 4 akçe arasında değişen yevmiye ödenmişti.1550'de 3 akçe ile muallimlik görevine getirilen Siyami Efendi'nin 1576 yılına kadar 25 yılı aşkın bir süreyle bu görevi sürdürmesi oldukça enteresandır. Mektep'te Hoca İlyas ruhuna hediye edilmek üzere 1 akçe yevmiyeli cüz-hanlığın yanında, Ali Çelebi Vakfı'ndan karşılanan cüz tilavetide mevcuttur."

1912-1914 yılları arasında zamanın Milli Eğitim Müdürü Cumalı Beyin teşvikleriyle Özel İdare tarafından şimdiki kullandığımız bina yapılmış ve okula MÜDAFAÂ-İ MİLLİYYE HOCAİLYASZADE VAKIF MEKTEBİ ismi verilmiştir.

Okulun bahçesinde bulunan Hocailyaszade Mehmet Çelebi ailesine ait mezar taşları 1933 yılında Okul müdürü Ali Ulvi BOYSAN tarafından kaldırılmıştır.

1948-1953 yılları arasında Türkiye genelindeki okul isimleri numaralandırılmasında dolayı Bursa Merkez 15.MEKTEP olarak isimlendirilmiş ve sonrasında HOCAİLYAS İLKOKULU adını almıştır.

1943-1964 yılları arasında Okul müdürüolan Osman Necati EBCİM'in gayretleriyle 3 derslikli ek bina yapılmıştır.

1970 yılında okul müdürü Necdet UNAN zamanında okulun döşemeleri ve elektrik tesisatı yenilenmiştir.

1984 yılında okula atanan ilk bayan müdür Ülker ATAMAN zamanında okul yeniden elden geçirilmiş,tuvaletlerin yerleri değiştirilmiştir ve modern hale getirilmiş,koridorlar lambri kaplanmış,alt koridor parke taşlarla kaplanmış,bilgisayar ve diğer elektronik cihazlar alınmış ve daha birçok yenilik yapılmıştır.

1995 yılında göreve başlayan okul müdürü Selahattin AZAK 'ın gayretleriyle okula doğalgazlı kalorifer tesisatı kazandırılmış,anasınıfının tüm mefruşatı değiştirilmiş,alt sınıfların döşemeleri yenilenmiştir.

Yapılan başarılı çalışmalar sonucu 1993 yılından itibaren okul aranılır bir hale gelmiş ve mevcudu hızla artmaya başlamıştır. Buna parelel olarak okulun başarı grafiği hızla yükselmiş Anadolu liselerine büyük oranlarda öğrenci vermiştir

1997-1998 öğretim yılında okul ilköğretim okuluna dönüşmüş ve ismi HOCAİLYAS İLKÖĞRETİM OKULU olmuştur.

2012-2013 eğitim-öğretim yılından itibarende HOCAİLYAS ORTAOKULU olarak eğitim öğretime devam etmektedir.

2002- 2003 eğitim –öğretim yılı sonunda İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve Zafer Plaza yönetim kurulu arasında imzalanan protokol sonucunda okulun restorasyonu yapılmış, ayrıca tuvaletler tamamı ile yenilenmiştir.

2019-2021 yılları arasında okulumuz Bursa Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı tarafından restore edilmiş olup eğitim öğretim faaliyetleri devam etmektedir.

"İstanbul'un Çeşmeler" isimli 2 cilt meşhur eserin müellifi İbrahim Hilmi TANIŞIK Hocada 1914-1915 yılında okulumuzda görev yapan muallimlerdendir.

Cemal Nadir GÜLER de okulumuzda görev yapan muallimlerdendir. 11 Eylül 1922'de Yunan işgalinin sona ermesinden sonra Cemal Nadir'i sevenler, İstanbul maarif müdür muavinliğinden Bursa'ya maarif müdürü olarak gelen Haydar Beye rica ederler. Cemal Nadir, her biri ayrı bir semtteki yedi okula seyyar resim öğretmeni olur.(Deniz DALKILINÇ,15 Eylül 2019, Bursa'da Yaşam Dergisi, Ekim 2019) O okullardan biride Hocailyaszade Mektebidir.

Yine Türk Sümerolog Muazzez İlmiye ÇIĞ Hanımefendinin babası Hafız Zekeriya İTİL de okulumuzda 1924-1930 tarihlerinde muallim ve baş muallim olarak görev yapmıştır.

Buna ilave olarak sinema ve dizi oyuncusu Mahmut Cevher annesi Havva Nevval CEVHER 1964-1968 yıllarında okulumuzda muallim olarak görev yapmıştır.

Okulun şimdiye kadar çok seçkin insanlar yetiştirdiği bilinmektedir. Bunlardan bazıları Eski Milli Eğitim Bakanlarından Orhan Cemal FERSOY, Eski Milli Savunma Bakanlarından Ümit Haluk BAYÜLGEN ,Eski Milli Güvenlik Konseyi Üyesi ve Kara Kuvvetleri Komutanlarından Nurettin ERSİN dır.

Birçok devlet adamı ve sanatçı bu okuldan yetişmişlerdir. O sanatçılardan biride Türk karikatürist, tiyatro ve sinema oyuncusu, gazeteci 1941 yılında okulumuzdan mezun olan Altan ERBULAK tır

Ayrıca Eski Genelkurmay Başkanlarından Faruk GÜRLER'in oğlu Eski Haydarpaşa GATA Başhekimlerinde Prof.Dr. Çetin GÜRLER 1944 yılında okulumuzdan mezun olanlar arasındadır.

Halen ilimizde görev yapan birçok iş adamı doktor,avukat,öğretmen okulumuz mezunlarındandır.

OKULUMUZDA GÖREV YAPAN MÜDÜRLERİMİZ

...

Siyami Efendi 1550-1576

...

Ömer Fevzi Güven-1914-1924

Hafız Zekerriya 1924-1930

Hasan Hilmi 1930-1931

Ali Ulvi Boysan 1931-1934

Zühtü Seren 1934-1943

Osman Necati Ebcim 1943-1964

Şükrü İlhan 1964-1969